Chế độ thai sản 2022 của vợ, của chồng: tất tần tật từ a – z

Theo quy định của pháp luật, người lao động nữ và chồng được hưởng chế độ thai sản khi đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc trong thời gian nhất định. Lao động nữ trước khi sinh con thì nên tìm hiểu kỹ về chế độ thai sản 2022 của BHXH bắt buộc để quyền lợi hợp pháp của mình được đảm bảo. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ gửi đến bạn thông tin mới nhất và quan trọng nhất về chế độ bảo hiểm thai sản.  

Chế độ thai sản là gì?

Chế độ thai sản là quyền lợi dành cho người lao động (cả lao động nam và lao động nữ) tham gia BHXH bắt buộc trong quá trình mang thai đến khi nuôi con nhỏ. Chế độ này được lập ra nhằm mục đích hỗ trợ một phần kinh tế và sức khỏe cho người lao động nữ khi mang thai, sinh con, nuôi con nhỏ, trong đó bao gồm cả quyền lợi cho lao động nam khi có vợ sinh con. Bên cạnh đó, chế độ thai sản còn giúp kế hoạch hóa gia đình bằng cách thực hiện biện pháp tránh thai.

Điều kiện hưởng chế độ thai sản 2022

Người lao động muốn hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật thì phải đáp ứng đủ các điều kiện như sau:

Điều kiện về đối tượng

Theo Khoản 1 Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội 2014 và Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định về điều kiện người lao động được hưởng chế độ bảo hiểm thai sản. Theo đó, về đối tượng, người lao động thuộc một trong các trường hợp sau:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

c) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;

d) Người lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện các biện pháp triệt sản;

đ) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

e) Người lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con”

Điều kiện thời gian đóng BHXH

Cũng theo Điều 31 Luật BHXH 2014, điều kiện về thời gian tham gia BHXH đối với người lao động để được hưởng chế độ thai sản như sau:

“2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.”

NLĐ phải đáp ứng đủ cả 2 điều kiện về đối tượng và thời gian tham gia BHXH thì sẽ được làm hồ sơ hưởng chế độ thai sản. Nếu chỉ đáp ứng 1 trong 2 điều kiện trên thì không được hưởng chế độ thai sản.

Chế độ thai sản cho nữ

Chế độ thai sản cho nữ bao gồm thời gian nghỉ việc để đi khám thai, sinh con, chăm sóc, phục hồi sức khỏe và 1 khoản tiền trợ cấp của nhà nước.

Thời gian hưởng chế độ thai sản

Căn cứ theo Điều 32 đến Điều 37 của Luật BHXH 2014, thời gian hưởng chế độ thai sản cho nữ cụ thể như sau:

Khi khám thai

NLĐ nữ được nghỉ việc để đi khám thai 5 lần, mỗi lần 1 ngày. Trường hợp ở xa bệnh viện, cơ sở y tế hoặc người mang thai có thai không bình thường hoặc có bệnh lý thì được nghỉ khám thai 5 lần, mỗi lần 2 ngày. Thời gian nghỉ này tính theo ngày làm việc, không kể ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, Tết.

Khi sảy thai, thai chết lưu, nạo, hút, phá thai bệnh lý

Trong trường hợp thai chết lưu, sảy thai, nạo, hút, phá thai do bệnh lý thì NLĐ nữ được nghỉ việc theo thời gian phụ thuộc vào số tuổi của thai nhi. Cụ thể:

• Thai dưới 05 tuần tuổi: Nghỉ 10 ngày tính cả ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, Tết
• Thai từ 05 tuần – 13 tuần tuổi: Nghỉ 20 ngày tính cả ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, Tết
• Thai từ 13 tuần – 25 tuần tuổi: Nghỉ 40 ngày tính cả ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, Tết 
• Thai từ 25 tuần tuổi trở lên: Nghỉ 50 ngày tính cả ngày nghỉ hàng tuần, nghỉ lễ, Tết

Khi sinh con

Lao động nữ hưởng chế độ sinh con theo quy định như sau:

• Trước và sau khi sinh: Nghỉ 6 tháng
• Trước khi sinh: Nghỉ tối đa không quá 2 tháng
• Lao động nữ sinh đôi trở lên: Tính từ con thứ 2 trở đi, cứ mỗi con thì người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng

Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt như con bị chết sau khi sinh thì người mẹ cũng được hưởng chế độ thai sản, cụ thể:

• Sau khi sinh, con dưới 2 tháng tuổi bị chết: Mẹ được nghỉ 4 tháng kể từ ngày sinh con;
• Sau khi sinh, con từ 2 tháng tuổi trở lên bị chết: Mẹ được nghỉ 2 tháng tính từ ngày con chết.

Khi nhận nuôi con nuôi

Không chỉ người mẹ trực tiếp sinh con được hưởng chế độ thai sản mà trường hợp nhận nuôi con nuôi cũng có quyền lợi hợp pháp về chế độ bảo hiểm thai sản. Theo đó, tại Điều 36 Luật BHXH 2014: “Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi”.

Khi thực hiện các biện pháp tránh thai

Trường hợp thực hiện các biện pháp tránh thai, thời gian mà lao động nữ được nghỉ tùy thuộc vào phương pháp tránh thai:

• Đặt vòng tránh thai: Được nghỉ 7 ngày;
• Triệt sản: Được nghỉ 15 ngày.

Mức hưởng chế độ thai sản 2022

Công thức tính mức hưởng chế độ thai sản như sau: Mức hưởng = Mbq6t x 100% x L

Trong đó: 

• Mbq6t: Mức bình quân tiền lương đóng BH 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc
• L: Số tháng nghỉ việc khi sinh con hoặc nuôi con nuôi

Căn cứ vào mức lương cơ sở để tính tiền trợ cấp 1 lần khi sinh con. Mức lương cơ sở năm 2022 là 1.490.000 đồng. Theo Điều 38, Luật BHXH 2014: “Lao động nữ sinh con được hưởng trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con. Đối với trường hợp sinh con nhưng chỉ có bố tham gia BHXH thì bố được trợ cấp một lần bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con”.

Thêm vào đó, NLĐ nữ còn được hưởng chế độ dưỡng sức sau sinh như sau: Trong 30 ngày đầu đi làm sau khi sinh, NLĐ nữ chưa hồi phục sức khỏe thì được nghỉ phục hồi, dưỡng sức từ 05 – 10 ngày, đồng thời được hưởng khoản tiền trợ cấp mỗi ngày = 30% mức lương cơ sở. Mức lương cơ sở 2022 là 1.490.000 đồng/ tháng, vì vậy mức hưởng trợ cấp chế độ phục hồi sức khỏe, dưỡng sức là 30% x 1.490.000 = 447.000 đồng.

Cách tính chế độ thai sản 2022

Chế độ thai sản được tính theo công thức sau:

Mức hưởng = Mbq6t x 100% x L

Trong đó: 

• Mbq6t: Mức bình quân tiền lương đóng BH 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc
• L: Số tháng nghỉ việc khi sinh con hoặc nuôi con nuôi

Hồ sơ hưởng chế độ thai sản

Căn cứ vào Khoản 1, Điều 101 Luật BHXH 2014 hồ sơ hưởng chế độ thai sản gồm 5 loại giấy tờ sau:

• Bản sao giấy khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con;
• Bản sao giấy chứng tử của con nếu con chết, bản sao giấy chứng tử của mẹ nếu sau khi sinh con mà mẹ chết;
• Giấy xác nhận của bệnh viện, cơ sở y tế có thẩm quyền nếu người mẹ sau khi sinh mà không đủ sức khỏe để chăm con;
• Trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ nếu con chết sau sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh;
• Giấy xác nhận của bệnh viện, cơ sở y tế có thẩm quyền nếu NLĐ nữ nghỉ việc dưỡng thai khi đối với trường hợp quy định tại Khoản 3, Điều 31 Luật BHXH 2014.

Thủ tục hưởng chế độ thai sản 2022

Để được hưởng chế độ thai sản, người lao động nữ cần làm thủ tục theo 3 bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Tùy từng trường hợp cụ thể mà NLĐ nữ làm hồ sơ hưởng trợ cấp thai sản theo Khoản 2, Điều 4 Quyết định 166/QĐ-BHXH:

• Bản sao giấy khai sinh hoặc giấy chứng sinh hoặc trích lục khai sinh của con;
• Bản sao giấy chứng tử hoặc giấy bảo tử hoặc trích lục khai tử nếu con chết sau sinh;
• Bản trích sao hoặc giấy ra viện hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án của người mẹ nếu con chết mà chưa có giấy chứng sinh;
• Bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của mẹ nếu mẹ chết sau khi sinh con;
• Bảo sao giấy ra viện nều điều trị nội trú để dưỡng thai;
• Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH nếu điều trị ngoại trú để nghỉ dưỡng thai.
• Biên bản giám định y khoa nếu phải giám định y khoa.

Bước 2: Nộp hồ sơ

Chuẩn bị 1 bộ hồ sơ đầy đủ → NLĐ nữ nộp hồ sơ cho NSDLĐ nếu làm việc tại doanh nghiệp → NSDLĐ lập danh sách 01B-HSB và nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH trong vòng 10 ngày.

Trường hợp NLĐ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản nhưng đã chấm dứt HĐLĐ thì tự mình nộp hồ sơ trực tiếp cho cơ quan BHXH.

Bước 3: Chờ cơ quan BHXH giải quyết

Cơ quan BHXH tiếp nhận, xét duyệt hồ sơ và chi trả trợ cấp thai sản cho NLĐ nữ trong thời hạn sau:

• NSDLĐ nộp hồ sơ: Cơ quan BHXH làm việc tối đa 6 ngày kể từ khi nhận hồ sơ.
• NLĐ hoặc người thân được NLĐ ủy quyền trực tiếp nộp hồ sơ: Cơ quan BHXH giải quyết hồ sơ tối đa 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.

NLĐ có thể nhận trợ cấp thông qua tài khoản ngân hàng, doanh nghiệp hoặc nhận trực tiếp tại cơ quan BHXH. Tuy nhiên, hình thức nhận trợ cấp tiện lợi và nhanh chóng nhất là qua tài khoản ngân hàng, vừa tiết kiệm thời gian vừa tiết kiệm công sức cho NLĐ.

Câu hỏi thường gặp về chế độ thai sản 2022

Dưới đây là những câu hỏi mà chúng tôi nhận được của rất nhiều người về chế độ thai sản, đồng thời là lời giải đáp từ chúng tôi:

Đóng bảo hiểm bao lâu thì được hưởng chế độ thai sản?

NLĐ nữ đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản khi đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh hoặc nhận nuôi con nuôi

Không khám thai trong thời gian thai sản có được hưởng chế độ thai sản không?

Lao động nữ không khám thai trong thời gian thai sản vẫn được hưởng chế độ thai sản nếu đáp ứng đủ điều kiện theo luật định như đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh.

Đang bảo lưu BHXH thì có được làm hồ sơ hưởng thai sản không?

Người lao động nữ đang bảo lưu BHXH làm hồ sơ bảo hiểm thai sản nếu đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản và làm đầy đủ bộ hồ sơ gồm các loại giấy tờ theo luật định. Hồ sơ giấy tờ đã được nêu rõ ở phần trên. Sau đó, NLĐ hoặc người thân được ủy quyền nộp hồ sơ lên cơ quan BHXH.

Chế độ thai sản của chồng khi vợ sinh con như thế nào?

Chế độ thai sản của chồng khi có vợ sinh con được quy định tại Khoản 1, Điều 34 Luật BHXH 2014:

“Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội khi vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản như sau:

a) 05 ngày làm việc;

b) 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi;

c) Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc;

d) Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc.

Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản này được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con”.

Như vậy, lao động nam đang đóng BHXH mà có vợ sinh con thì cũng sẽ được hưởng chế độ thai sản, cụ thể là nghỉ việc để chăm sóc vợ và con. Trong những ngày nghỉ này vẫn được BHXH chi trả tiền trợ cấp. Chưa kể, người cha có thể được trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con trong trường hợp chỉ có cha đóng BHXH và mức trợ cấp = 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con (Điều 38 Luật BHXH 2014).

Trên đây là những thông tin quan trọng về chế độ thai sản 2022 dành cho lao động nữ và lao động nam có vợ sinh con. Có thể thấy, pháp luật Việt Nam tạo nhiều điều kiện cho người phụ nữ đã thực hiện tốt thiên chức làm mẹ của mình, cũng như tạo cơ hội cho người chồng chăm sóc sức khỏe cho vợ và con. Chính vì vậy, trước khi sinh con, bạn nên tìm hiểu kỹ về các quyền lợi chế độ bảo hiểm thai sản.

luatvaketoan.vn